۱۴۰۳ پنج شنبه ۹ فروردين
تاریخ ایجاد: ۱۳۹۷ شنبه ۷ مهر   تاریخ بروزرسانی: ۱۳۹۷ شنبه ۷ مهر   

نام و تعریف رشته:

 

رشته کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی(Medical Library and Information Sciences)

 

رشته کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی رشته ای با ماهیت میان رشته ای است که با بهره گیری از سایر رشته های علوم پزشکی، علوم انسانی و فنآوری اطلاعات بهتربیت نیروی انسانی متخصص

موردنیاز واحدهای آموزشی و کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی دانشگاهی، بیمارستانی و مراکز تحقیقاتی می پردازد و از جمله فعالیت هایآن، مطالعه درمورد نیازسنجی و رفتار اطلاع یابی استفادهکنندگان، جمع آوری، سازماندهی و اشاعه منابع اطلاعاتی با بهره گیری از آخرین روشهای علمی و حفاظت ونگهداری انواع منابع اطلاعاتی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی می باشد.درحالحاضر رشته کتابداری و اطلاع رسانی در دو گرایش پزشکی و غیرپزشکی در دانشگاه های ایران تدریس می شود. گرایش پزشکی رشته کتابداری و اطلاع رسانیعلاوه بر تعریف عام رشته که ذکر گردید، به طور اخص در سه موضوع کلیدی فعالیت می کند:

 

1- یافتن راه حل هایی جهت مشکلات مربوط به کتابخانه ها و اطلاع رسانی در علوم پزشکی و بهداشتی

 

2- کاربرد وسیع تر فنآوری اطلاعات در زمینه های پزشکی و بهداشتی

 

3- تعلیم و تربیت افراد متخصص این رشته در قالب آموزش های اولیه و یا آموزش مداوم

 

تاریخچه رشته در خارج و ایران:

 

آموزش رسمی کتابداری در نیمه دوم قرن نوزدهم (سال 1887) در امریکای شمالی، دانشگاه کلمبیا به سرپرستی ملویل دیوئی آغاز شد. در ایالات متحده امریکا کتابخانهملی پزشکی (NLM) نقشبسیار مهمی در ایجاد تحول و توسعه خدمات کتابداری پزشکی ایفا کرد.

 

در سال 1836 مجموعه کتابخانه های دفتر جراحان (Library of theSurgeon General Office) و در سال 1879 ماهنامه ایندکس مدیکوس با همت کتابداری به نام جان بیلینگز منتشر شد.

 

در اوایل قرن بیستم کشورهای امریکا و انگلیس بهرشد کمی و کیفی کتابخانه ها و منابع همت گماشتند. بیشترین تلاش ها دردهه های 1980 و 1990 بر تامین خدمات بهداشتی درمانی معطوف شد که در نهایت گسترشکتابخانه ها و بین رشته ای شدن کتابداری منجر به توجه به کتابداری پزشکی شد و گرایش پزشکی این رشته در مقاطع تحصیلی گوناگون کارشناسی ارشد و دکتری آغازگردید.

 

همچنین پیشگام بودن کتابداران علوم بهداشتی در اقدام به تشکیل انجمن هایی چون انجمن کتابداران پزشکی در امریکا (MLA)، انگلیس (BLA) و سایر کشورهاموجب تمایز کتابداری پزشکی در عرصه جهانی شده است.

در ایران نخستین دوره آموزش نوین کتابداری در سال 1317 در دانشسرای عالی تهران به صورت دوره های کوتاه مدت برگزار شد. با گسترش کمی و کیفی کتابخانه هایدانشگاهی نخستین دوره کتابداری در مقطع کارشناسی ارشد در سال 1345 در دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران به اجرا درآمد.

 

در سال 1356 دانشگاه علوم پزشکیایران در مقطع کارشناسی ارشد کتابداری پزشکی فعالیت های آموزشی خود را شروع کرد و از سال 1369 در مقطع کارشناسی دانشجو پذیرفت و بعدها در دانشگاه هایعلوم پزشکی شهیدبهشتی، کرمان، اصفهان، تبریز و ... روند پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی (روزانه و شبانه) ادامه یافت و در تمام واحدهایی که به پذیرش دانشجومبادرت می ورزند.کتابخانه، واحدهای رایانه، واحدهای سمعی و بصری و منابع چاپی و نرم افزاری توسع یافته اند.

 

در سال 1371 گروهی از کتابداران حوزه علوم پزشکی با تصویب طرح HBI از طرف سازمان بهداشت جهانی و منطقه مدیترانه شرقی، فعالیت های حوزه کتابداری و اطلاعرسانی پزشکی موردتوجه قرار گرفت.

 

در سال 1371 به همت تعدادی از کتابداران پزشکی که در کمیته کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی وزارت بهداشت و درمان و آموزشپزشکی فعالیت داشتند، اسانامه انجمن کتابداری و ازلاع رسانی پزشکی را تدوین و نخستین مجمع عمومی را در خرداد ماه سال 1372 تشکیل دادند  و از این تاریخ انجمنکتابداری و اطلاع رسانی پزشکی پا به عرصه وجود گذاشت.

 

در حال حاضر چندین گروه اموزشی کتابداری و اطلاع رسانی در دانشگاه های دولتی و آزاد فعالیت دارند.دانشگاه علوم پزشکی کرمان از سال 1371 در دانشکده پزشکی و پیراپزشکی اقدام به پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی در این رشته نمود و در سال 1376 با تاسیسدانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی این رشته به همراه دو رشته دیگر به این دانشکده منتقل گردیدند و از سال 1375 پذیرش دانشجوی دوره شبانه در مقطعکارشناسی هم صورت گرفت.  از سال 1388 هم در مقطع کارشناسی ارشد دانشجو می پذیرد.